Αεί ανήλικοι

του Ανδρέα Πετρουλάκη Σχόλια

Οι ψυχίατροι λένε ότι τα παιδιά που τα μεγαλώνουν ανώριμες, υπερπροστατευτικές μαμάδες είναι οι αυριανοί ανώριμοι, χωρίς μηχανισμούς αυτοπροστασίας ενήλικοι. Οι μαμάδες τούς έχουν απαλλάξει από κάθε ευθύνη. Εκείνοι γίνονται άβουλοι. Οι μαμάδες σπεύδουν πάντα να τους αθωώσουν και να ρίξουν σε τρίτους το φταίξιμο των πράξεών τους- πάντα φταίει ο δάσκαλος και το κωλόπαιδο του γείτονα. Εκείνοι δεν αναπτύσσουν μηχανισμούς ενοχής, τύψεων και αυτοκριτικής. Οι μαμάδες τούς τα προσφέρουν όλα έτοιμα. Εκείνοι δεν αντιλαμβάνονται την αναλογία κόπου-απολαβών. Όταν σφίγγουν τα γάλατα και η πραγματικότητα της ζωής ανατρέπει το προστατευμένο σύστημα, μάνα και παιδί, απροετοίμαστοι και εκπαιδευμένοι στην αναποτελεσματικότητα, κάθονται και κλαίνε τη μοίρα τους.

Το μεταπολιτευτικό κράτος ήταν μια νεόπλουτη, ανώριμη μαμά που μεγάλωνε κακομαθημένα παιδιά. Είχε και άλλα παιδιά, αλλά οι μαμάδες ξεχωρίζουν αυτό που δεν τους δημιουργεί προβλήματα, αυτό δηλαδή που τους μοιάζει, που θα τις δικαιώσει και θα τις αναπαραγάγει. Η μαμά πλούτιζε με δάνεια και κομπίνες και δίδασκε στον κανακάρη της να κάνει το ίδιο. Του εξασφάλιζε καλοπληρωμένη δουλειά ανώτερη των προσόντων του, με πολλά προνόμια και λίγες υποχρεώσεις, την οποία ίσως στερούσε από άλλον ικανότερο. Παράλληλα του δίδασκε την αντίληψη «ό,τι μας αρνούνται μας το κλέβουν, ό,τι μας προσφέρουν μας το χρωστούσαν».΄Ετσι το παιδί απαιτούσε όλο και περισσότερα. Και η ίδια έτσι είχε μεγαλώσει. ΄Ηταν ένα σύστημα στο οποίο δεν κατέβαλλε κανείς το κόστος. ΄Ένα σύστημα που δεν επέτρεπε να αναπτυχθεί ο μηχανισμός των ενοχών.


Όταν ο κανακάρης της πάρκαρε παράνομα του έσβηνε την κλήση. ΄Οταν έχτιζε αυθαίρετο τού το νομιμοποιούσε. Όταν έκλεβε την εφορία τον καλούσε για συμβιβασμό και περαίωση. ΄Οταν έχτιζε και κατανάλωνε πάνω από τις δυνάμεις του τού έδινε διακοποδάνεια. Διότι και η ίδια ήταν ανειλικρινής, αμελής, αμετροεπής και διεφθαρμένη. Η αρμονία πράξεων-συνεπειών, έργου-αποτελέσματος, προσπάθειας-ανταμοιβής, παρανομίας-κολασμού ήσαν ουσιώδη εν ανεπαρκεία.


Ο κ. Κουσελάς, κοτζάμ υπουργός, πιστεύει ότι ζει σε ένα πολιτικό σύστημα στο οποίο του επιτρέπεται μέσα σε αίθουσα της Βουλής, με καρφωμένα τα μάτια τού Πανελλήνιου πάνω του να πει ό,τι του καπνίσει για ένα θεμελιώδες πρόβλημα της χώρας, να αναστατώσει την πολιτική ζωή και την κοινή γνώμη, και την άλλη μέρα να ισχυριστεί ότι κακά ακούσαμε. Και όλα αυτά, ως συνήθως, χωρίς να καταβάλει κανένα κόστος. Γιατί απορούμε λοιπόν για τα παιδιά που κρατούν αιχμάλωτους τους καθηγητές τους προκειμένου να γλυτώσουν την εξεταστική τους; Ποιος τους δίδαξε ότι σε αυτήν την κοινωνία πρέπει να σηκώνουμε το βάρος των επιλογών μας και άρα και εκείνα οφείλουν να υποστούν τις συνέπειες της απόφασής τους να κάνουν κατάληψη; Τα παιδιά είναι καλομαθημένα από τα κυρίαρχα πρότυπα της ατιμωρησίας, της ευκολίας και της λήθης. Ενηλικιώνονται σε μιά κοινωνία γερασμένων ανεύθυνων ανηλίκων. Ποιος είναι ο ένοχος εδώ; Και πώς θα τον βρείς σε περιβάλλον που αμβλύνει το αίσθημα της ατομικής ενοχής;